Έκαρτ, Γιοχάνες

(Johannes Eckhart, Χοχάιμ, Θουριγκία 1260 – Κολονία 1327). Γερμανός θεολόγος και δομινικανός μοναχός, ο επιλεγόμενος Μάιστερ (διδάσκαλος). Σπούδασε στο Παρίσι και στην Κολονία σε ένα περιβάλλον που είχε επηρεαστεί από τις θεωρίες του Θωμά Ακινάτη και του Αλβέρτου του Μεγάλου. Από το 1302 έως το 1304 δίδαξε στο Παρίσι, όπου βρέθηκε ξανά μεταξύ 1311 και 1314. Από το 1320 άρχισε να διδάσκει στην Κολονία. Το 1326 ξεκίνησε η δίκη που θα εξέταζε ορισμένες θεωρίες του, ο Έ. όμως πέθανε λίγο πριν καταδικαστούν 28 σημεία της διδασκαλίας του με βούλα του Ιωάννη KB’, τον Μάρτιο του 1329. Ο Έ. έγραψε πολλά έργα στα λατινικά και στα γερμανικά. Ανάμεσα στα τελευταία είναι τα Κηρύγματα και οι Πραγματείες. Ακολουθώντας την τάση των δομινικανικών σπουδών της Ρηνανίας, φανερή κυρίως στους δύο δασκάλους του τάγματος, Ούλριχ του Στρασβούργου και Θεοδώριχο του Φράιμπουργκ, ο Έ. ανασυνδέεται με τις νεοπλατωνικές ιδέες που περιέχονται στο έργο του Αλβέρτου του Μεγάλου. Ο Θεός είναι πέρα από κάθε προσδιορισμό και επομένως δεν του αρμόζει ούτε και η μεταφυσική έννοια της ύπαρξης. Από την άλλη πλευρά, ο Έ. δεν διστάζει να παραβάλει τον εσωτερικό δεσμό που υπάρχει μεταξύ του Θεού και των δημιουργημάτων του με τη σχέση ανάμεσα στην ύλη και στη μορφή, ανάμεσα στην πράξη και στη δύναμη, έτσι που όλα τα πλάσματα, όσο και αν βρίσκονται μακριά από την πηγή τους, φέρουν μέσα τους τη σφραγίδα του Δημιουργού. Σύμφωνα με όσα πρεσβεύει ο Έ., ο άνθρωπος, αφού σπάσει τους δεσμούς του με την αισθητή πραγματικότητα, απαλλάσσεται από κάθε εγκόσμια φροντίδα, μπαίνει και οχυρώνεται μέσα στο «εσωτερικό φρούριο», γίνεται ένα με τον θεϊκό νου και ο τρόπος που ενεργεί ταυτίζεται με τον τρόπο που ενεργεί ο ίδιος ο Θεός.